Lityum akkumulýator paketleri elektron enjamlarymyzy işletmek usulymyzy özgertdi.Smartfonlardan elektrik ulaglaryna çenli bu ýeňil we täsirli elektrik üpjünçiligi gündelik durmuşymyzyň aýrylmaz bölegine öwrüldi.Şeýle-de bolsa, ösüşlitiý batareýa toparlaryýelkenli ýüzmedi.Yearsyllaryň dowamynda käbir möhüm üýtgeşmeleri we öňegidişlikleri başdan geçirdi.Bu makalada, litiý batareýa paketleriniň taryhyny we olaryň ösýän energiýa zerurlyklarymyzy kanagatlandyrmak üçin nähili ösendigini öwreneris.
Ilkinji litiý-ion batareýasy, 1970-nji ýyllaryň ahyrynda, litiý batareýasynyň öwrülişiginiň başlangyjy bolan Stenli Wittingem tarapyndan işlenip düzüldi.Wittingemiň batareýasy titan disulfidini katod, litiý metal bolsa anod hökmünde ulanýar.Batareýanyň bu görnüşi ýokary energiýa dykyzlygyna eýe bolsa-da, howpsuzlyk aladalary sebäpli söwda taýdan amatly däl.Lityum metal gaty reaktiw bolup, ýylylyk gaçmagyna sebäp bolup, batareýanyň ýanmagyna ýa-da partlamalara sebäp bolup biler.
Lityum metal batareýalary bilen baglanyşykly howpsuzlyk meselelerini ýeňip geçmek üçin Jon B.Gudenof we Oksford uniwersitetindäki topary 1980-nji ýyllarda düýpli açyşlar etdi.Lityum metalyň ýerine metal oksidi katody ulanmak bilen termiki gaçmak howpunyň aradan aýrylyp bilinjekdigine göz ýetirdiler.“Goodenough” -yň litiý kobalt oksidi katodlary pudagy özgertdi we häzirki wagtda ulanýan has ösen litiý-ion batareýalaryna ýol açdy.
Lityum akkumulýator paketlerinde indiki uly öňegidişlik 1990-njy ýyllarda Yoshoşio Nişi we Sonydäki topary ilkinji söwda litiý-ion batareýasyny işläp düzenlerinde ýüze çykdy.Örän reaktiw litiý metal anodyny has durnukly grafit anody bilen çalşyp, batareýanyň howpsuzlygyny hasam ýokarlandyrdy.Energyokary energiýa dykyzlygy we uzak aýlawly ömri sebäpli bu batareýalar tizlik bilen noutbuklar we jübi telefonlary ýaly göçme elektron enjamlary üçin adaty güýç çeşmesine öwrüldi.
2000-nji ýyllaryň başynda litiý batareýa paketleri awtoulag pudagynda täze amaly tapdy.Martin Eberhard we Mark Tarpenning tarapyndan esaslandyrylan Tesla, litiý-ion batareýalary bilen işleýän ilkinji täjirçilik taýdan üstünlikli elektrik awtoulagyny satuwa çykardy.Bu litiý batareýa paketleriniň ösüşinde möhüm tapgyry alamatlandyrýar, sebäbi olaryň ulanylyşy göçme elektronika bilen çäklenmeýär.Lityum batareýa gaplary bilen işleýän elektrik ulaglary, adaty benzin bilen işleýän ulaglara has arassa we has ygtybarly alternatiwa hödürleýär.
Lityum akkumulýator paketlerine isleg artdygyça, gözleg işleri energiýa dykyzlygyny ýokarlandyrmaga we umumy öndürijiligini ýokarlandyrmaga gönükdirilendir.Şeýle öňe gidişlikleriň biri kremniý esasly anodlaryň girizilmegi boldy.Silikon, batareýalaryň energiýa dykyzlygyny ep-esli ýokarlandyryp bilýän litiý ionlaryny saklamak üçin ýokary teoretiki kuwwata eýedir.Şeýle-de bolsa, kremniy anodlar zarýad beriş sikllerinde göwrümiň düýpgöter üýtgemegi, sikliň ömrüniň gysgalmagy ýaly kynçylyklar bilen ýüzbe-ýüz bolýar.Gözlegçiler kremniý esasly anodlaryň doly mümkinçiligini açmak üçin bu kynçylyklary ýeňip geçmek üçin işjeň işleýärler.
Gözlegiň başga bir ugry, gaty litiý batareýa toparlary.Bu batareýalar adaty litiý-ion batareýalarynda tapylan suwuk elektrolitleriň ýerine gaty elektrolitleri ulanýarlar.Gaty ýagdaýly batareýalar has uly howpsuzlygy, has ýokary energiýa dykyzlygyny we has uzak aýlaw ömrüni goşmak bilen birnäçe artykmaçlygy hödürleýär.Şeýle-de bolsa, olaryň täjirleşdirilmegi entek başlangyç basgançakda we tehniki kynçylyklary ýeňip geçmek we önümçilik çykdajylaryny azaltmak üçin has köp gözleg we işläp düzmek zerurdyr.
Öňe seretseň, litiý batareýa toparlarynyň geljegi umytly bolup görünýär.Energiýa saklanyşyna bolan isleg artýan elektrik ulagy bazary we täzelenip bilýän energiýa integrasiýasyna bolan isleg sebäpli ýokarlanýar.Gözleg işleri has ýokary energiýa dykyzlygy, has çalt zarýad beriş ukyby we has uzak aýlawly batareýalary ösdürmäge gönükdirilendir.Lityum batareýa toparlary has arassa, has durnukly energiýa geljegine geçmekde möhüm rol oýnar.
Jemläp aýtsak, litiý akkumulýator paketleriniň ösüş taryhy adam täzeligine we has ygtybarly we has netijeli elektrik üpjünçiliginiň gözlegine şaýat boldy.Lityum metal batareýalarynyň ilkinji günlerinden başlap, häzirki wagtda ulanylýan ösen litiý-ion batareýalaryna çenli, energiýa saklaýyş tehnologiýasynda möhüm ösüşlere şaýat bolduk.Mümkin bolan zatlaryň çäklerini öňe sürmegimizi dowam etdirenimizde, litiý batareýa paketleri ösmegini we energiýa saklanyşynyň geljegini emele getirer.
Lityum batareýa toparlary bilen gyzyklanýan bolsaňyz, Radiance bilen habarlaşmagyňyzy haýyş edýärissitata alyň.
Iş wagty: Noýabr-24-2023